schilderend schrijven

uit:
Rudolf Steiner: Menschenerkenntnis und Unterrichtsgestaltung (GA 302)
voordracht Stuttgart, 15 juni 1921

Bij het schrijven zijn er twee typen mensen. Het ene type schrijft zo, dat wat geschreven wordt als het ware uit de pols komt. De vormen van het handschrift komen automatisch uit de pols voort. Speciaal in handelskringen wordt het schrijven zo onderwezen dat het vanuit de pols gebeurt. En dat is dan alles wat er bij het schrijven komt kijken. [...]
Het andere type mens heeft de aanleg om de letters te bekijken. Die houdt zijn blik steeds op zijn schrift gericht en heeft een, zij het nauwelijks merkbare, esthetische verhouding tot zijn eigen handschrift. Hij bekijkt wat hij schrijft en schept genoegen in de vorm van de letters. Dat is het schilderende type. Bij hem zit het schrijven niet zozeer in de pols. Er zijn mensen die schrijven als een koopman; die schilderen in het geheel niet. [...]

Eigenlijk zou je de mensen al schilderend moeten leren schrijven. Het is veel hygiënischer, veel gezonder. Als je zo schrijft dat je tegelijkertijd de ogen op het werk gericht houdt en er esthetisch plezier aan beleeft met heel je persoon, wanneer je dus zo schilderend schrijft, dan wordt het mechanische element in het bewegen verder in het lichaam teruggedrongen. Niet de losse pols schrijft dan, maar je schrijft meer vanuit het innerlijk van het lichaam. En dat is zeer belangrijk omdat het mechanische aspect dan veel meer wordt weggeleid van de periferie terug naar de hele mens.

U zult ook zien: als het lukt iemand dit schilderend schrijven goed bij te brengen, dat hij tenslotte ook leert om goed met de voet te schrijven. Het zou een overwinning zijn als we een kind zover zouden kunnen krijgen dat het een potlood tussen de grote teen en de volgende teen kan houden en dan mooie letters zou kunnen vormen. Ik bedoel niet dat het kunstmatig moet worden getraind, maar het gaat erom de mechanische activiteiten te verleggen naar de gehele mens.
vertaling: Menskunde en Opvoeding uitgeverij Pentagon